Makatki wywodzą się z terenów dzisiejszych Niemiec i Holandii, gdzie popularne były już w XIX wieku. Zawieszane w kuchniach, stanowiły element dekoracji wnętrza, podkreślając zarazem jego schludność i porządek. Na przełomie XIX i XX wieku makatki rozpowszechniły się również w innych krajach Europy, w tym także i w Polsce.
Najpopularniejsze makatki to tzw. „kucharki” — zwykle prostokątne bądź kwadratowe tkaniny różnej wielkości, wykonane z białego płótna lub lnu, z naniesionym za pomocą haftu albo druku przedstawieniem. Zawieszano je przede wszystkim w kuchniach, które stanowiły centralny punkt domostwa — przy szafkach na naczynia, nad umywalkami czy kranami, nad stołem lub łóżkiem.
Haft wykonany na makatce składa się zwykle z dwóch części: obrazka oraz sentencji. Wśród motywów makatkowych przedstawień możemy wyróżnić: scenki rodzajowe, kompozycje kwiatowe, motywy religijne czy bajkowe. Natomiast tekst, który pojawia się obok obrazka, ma zwykle charakter dydaktyczny i najczęściej nawiązuje on w bezpośredni sposób do wyhaftowanego na makatce obrazka. Są to z reguły „mądrości ludowe”, przysłowia, modlitwy bądź powitanie. Podajmy choćby kilka przykładów: „Gdzie kucharek sześć tam nie ma co jeść”, „Świeża woda zdrowia doda”, „Zdrowie dziecka szczęściem matki” czy „Pan jest moim Pasterzem”. Najczęściej napisy nawiązują w bezpośredni sposób do wyhaftowanego na makatce obrazka.
Makatki były zwykle haftowane na białym płótnie, krochmalone i starannie prasowane. Najczęściej stosowanym kolorem wśród haftujących makatki gospodyń był kolor niebieski. Ręcznie wykonane hafty były nie tylko elementem dekoracyjnym wnętrza, ale świadczyły również o zręczności i pracowitości gospodyni.
Takie też makatki możemy obecnie oglądać w Muzeum Misyjno-Etnograficznym w Pieniężnie. Wystawę przygotowała s. Hanna Lellek SSpS a jej komisarzem jest o. Wiesław Dudar SVD.
Z ekspozycją będzie można sie zapoznać do 31 lipca 2016 r.
Napisz komentarz
Komentarze